Ik ben voor de tweede keer bij de firma Hijlkema (steenfabriek) in Delfzijl geweest, de eerste keer was op een zaterdag en toen was er niemand aanwezig om vragen aan te stellen en kon ik de fabriek niet bezoeken.
Nu op een doordeweekse dag, afgelopen vrijdag dus (2 november 2001). Ik trof hier dhr. Hijlkema, en na een kort gesprek mocht ik wat rond kijken op het terrein.

Bij de ingang staat een Diema (Diema 1614; type DS 22; spoorwijdte 600 mm; bouwjaar 1953.) met een kiepkar, die daar tot 1977 gebruikt is.

Verder staat er op het terrein een kleine museum waar machines en voorbeelden van producten en productie middelen staan. Teven staat hier een Simplex (Simplex 8821; type 20/28 hp; spoorwijdte 600 mm; bouwjaar 1938, vanaf 1947 bij Hijlkema in dienst).

Op een kopie van de aankoop akte, die bij de Simplex ligt, staat dat de firma Hijlkema voor deze lok de somma van ƒ 4950,- (€ 2246,21) gegeven heeft. Dhr. Hijlkema vertelde mij dat in de loop der tijd de motor kap en het stoeltje was vervangen, dit door het vele gebruik waren beide niet goed meer.

Maar het mooiste is achter op het fabrieksterrein te zien. Hier is een transport systeem te zien die ook op smalspoor rijdt. Het is een "elektrische loc" die gevoed wordt d.m.v. een bovenleiding. Dit systeem haalt stenen uit de droogschuren naar de fabriek waar deze stenen dan de oven in gaan. Dit is een uniek en leuk systeem om te zien.

Een stukje over de Steenfabriek Hijlkema b.v. te Delfzijl.

De fabriek is opgericht door K.P. Doornbos in 1862 en is vanaf 1915 in de handen van de familie Hijlkema. De fabriek heeft een "kleibult" waarop de gewonnen klei enkele jaren in de "rot"kan liggen. Tijdens deze "rot" vergaan de organische delen in de klei. Na dit proces gaat de klei naar de strengmachine. Hierin wordt de klei vermengd, tot een streng geperst en vervolgens tot stenen gesneden. Via een smalspoor worden de natte stenen die van de strengpers komen naar de droogloodsen getransporteerd. Daar worden ze gedroogd door de wind. De windkracht bepaalt hoe ver de luiken van de loodsen worden opengezet. Het drogen van de klei is een gevoelige zaak, te snel drogen leidt tot krimpscheuren in de steen en te langzaam drogen leidt tot stagnatie in het productieproces. Als de stenen gedroogd zijn worden ze gebakken in een zig-zag oven. Een nog functionerende zig-zag oven is uniek in Nederland. Hoewel de oven nu op gas stookt en de poortjes inmiddels zijn voorzien van stalen deuren, is het oorspronkelijke concept van 1916 nog goed waar te nemen. (verhaal van de ANWB-zimmermanfonds)

Nu, eind juni 2002, is bekend geworden dat de fabriek gesloten is.

De fabriek - The factory	De Diema - The Diema
De Simplex - The Simplex	Het elektrische locje - The electrical transport system

For the second time I visit the brick factory Hijlkema at Delfzijl in the Netherlands. The first time was on a Saturday and there were no one to ask permission to see the factory.
Now in the middle of the week (November the 2, 2002) I met the owner mr. Hijlkema and got permission to look around.

At the entrance is a Diema (Diema 1614; type DS 28; gauge 600 mm; build 1953.) with a V-skip, this one is used on spot till 1977.

There is even a little museum at the site, here You see difference tools and products of the brick factory. Here is a other loc: Simplex (Simplex 8821; type 20/28 hp; gauge 600 mm; build 1938, bought in 1947).

On a copy of the contract of sale You can read: the loc was bought in 1947 at the price of ƒ 4950,- (€ 2246,21). There are some alterations at the loc, a new seed, and a reconstruction of the motor hood.

But the nicest of the site is what is be seen at the rear site of the factory. There is a electrical transport system for transporting brick. The "loc" runs on narrow gauge track and get its power by overhead system. A very nice system to see, I as far I know the only one in the Netherlands.

Now, june 2002, is announced that the factory is closed.